ÇED Raporu Nasıl Alınır: Adım Adım Kılavuz ve Örnekler

İnternette proje yatırımı yapacakların veya vatandaşların çed raporu ile alakalı; çed raporu nedir, çed raporu nasıl alınır, çed raporu nereden alınır, çed raporunu kim hazırlar sorularını arattığını görüyoruz. ÇED Raporu oldukça karmaşık bir süreçtir ve profesyonel çed şirketleri tarafından hazırlanması çed sürecinin nihai olması için son derece önem taşımaktadır.

ÇED Raporu, gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevre üzerindeki potansiyel etkilerini değerlendiren ve bu etkilerin en aza indirilmesi için alınması gereken önlemleri belirleyen bir belgedir. Proje faaliyetlerinin çevresel etkilerini analiz eden bu rapor, çevre koruma ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda hazırlanır. Bu rapor, projelerin çevreye olası zararlarını minimize ederek hem doğanın korunmasını hem de yasal gerekliliklerin yerine getirilmesini sağlar. Bu kapsamlı değerlendirme, projelerin çevresel uyumluluğunu ve sürdürülebilirliğini garanti altına alır.

Bu makalede, çed raporu nasıl hazırlanır, nereden alınır, içeriği, zorunlulukları ve örnekleri ele alınmaktadır.

Şirketimiz, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yeterlik Tebliği Kapsamında 93 numaralı “ÇED Yeterlik Belgesine” sahiptir. 

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yeterlik Belgesi

ÇEVTAŞ olarak; Madencilik Tesisleri, Enerji Üretim Tesisleri, İnşaat ve Altyapı Projeleri, Sanayi Tesisleri, Tarım ve Ormancılık Projeleri, Turizm Yatırımları, Su Kaynakları Projeleri, Deniz ve Kıyı Yapıları, Atık Geri Dönüşüm/Geri Kazanım Tesisleri, Petrol ve Gaz Altyapı Projeleri gibi bir çok yatırıma uygun şekilde ÇED Raporu ve Uluslararası Finans Kuruluşlarının kriterlerine göre ÇSED Raporu hazırlıyor ve başarıyla nihai sonuca ulaştırıyoruz.

ÇED Raporu ve Çevresel Etki Değerlendirmesi / ÇED Raporu Nedir?

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), yapılması planlanan projelerin çevre üzerindeki olası etkilerini belirlemek, alınacak önlemleri tespit etmek ve bu etkileri en aza indirmek amacıyla yapılan bir çalışmadır. Bu çalışmaların sonucunda hazırlanan rapor, ÇED raporu olarak adlandırılmaktadır. Bu belge, çevreyi koruma hedefiyle projelerin sürdürülebilir şekilde yürütülmesini sağlarken, ekonomik kalkınmayı da destekler.

Çevresel etki değerlendirmeleri, 1993 yılından bu yana yönetmeliklerle düzenlenmekte ve bu süreç, ekonomik girdileri ve çıktıları engellemeyecek şekilde yürütülmelidir. Bu raporların hazırlanması sürecinde, yasal prosedürlere uygun hareket edilmesi kadar, yatırımcılarla istişare edilmesi de önemlidir. Bu rapor, bir projenin ekonomik faaliyetlerine başlamasına, devam etmesine, durdurulmasına veya sonlandırılmasına karar verilmesinde belirleyici bir rol oynayabilir.

ÇED raporları, alanında uzman kişiler tarafından hazırlanmalı ve birçok farklı değişkeni içermelidir. Bu değişkenler arasında projenin büyüklüğü, yer seçimi, doğal kaynak kullanımı, atık yönetimi ve potansiyel çevresel etkiler yer alır. Profesyonelce hazırlanan bir ÇED raporu, hem çevresel hem de ekonomik sürdürülebilirliği destekler.

İşletmelerin çevreye duyarlı şekilde faaliyet göstermesini ve projelerin çevresel etkilerinin minimize edilmesini sağlayan bu değerlendirmeler, uzun vadeli çevre koruma stratejileri ve ekonomik kalkınma hedefleriyle uyumlu olarak gerçekleştirilmelidir. ÇED süreci, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda kurumsal sorumluluğun bir parçasıdır ve bu nedenle titizlikle uygulanmalıdır.

ÇED Raporu Nedir? ÇED Raporu Nasıl Alınır?

ÇED Raporunun Amaçları

Çevresel Etki Değerlendirmesi raporlarını temel amacı, projelerin çevresel etkilerini en aza indirmek ve sürdürülebilir bir çevre yönetimi sağlamaktır. Bu kapsamda, çevresel etkilerin belirlenmesi, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve çevresel yönetim planlarının oluşturulması gibi amaçlar taşır.

• Çevresel Etkilerin Belirlenmesi ve Çözüm Önerileri: ÇED raporları, projelerin su kalitesi, hava kalitesi, biyolojik çeşitlilik ve diğer çevresel faktörler üzerindeki etkilerini analiz eder. Bu analizler sonucunda, projenin olumsuz etkilerini azaltmak veya önlemek için alternatif çözümler sunulur.
• Kamuoyunun Bilgilendirilmesi ve Katılımı: ÇED süreci, toplumu projenin olası etkileri hakkında bilgilendirmek ve halkın görüşlerini almak amacıyla halkın katılım toplantıları düzenler. Bu katılım, proje kararlarına etki ederek daha bilinçli kararların alınmasına katkı sağlar.
• Çevresel Yönetim Planlarının Oluşturulması: Projelerin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla çevresel yönetim planları oluşturulur. Bu planlar, projenin uygulama ve işletme aşamalarında çevresel etkilerin nasıl yönetileceğini belirler.

ÇED Raporunu Kim Hazırlar? / ÇED Raporu Kimden Alınır?

ÇED Raporu Nasıl Alınır?

ÇED raporu almak için, öncelikle bir çed firması ile çalışılması zorunludur. Çed firması, projenin kapsamı ve niteliğine göre ilgili bakanlık veya il müdürlüklerine başvuru yapar. Bu başvurudan sonra, yetkili kurumlar tarafından projenin çevresel etkilerini değerlendirmek amacıyla bir dizi inceleme ve analiz süreci başlatılır. Bu süreçte, projenin çevreye olan olumsuz etkilerini en aza indirecek yöntemler ve alınması gereken tedbirler belirlenir. Ayrıca, projenin çevresel etkileri konusunda halkın görüşlerini almak için halka açık bilgilendirme toplantıları düzenlenir ve bu görüşler rapora dahil edilir.

Son aşamada, yapılan incelemeler ve halkın geri bildirimleri doğrultusunda yetkili kurumlar ÇED raporunu onaylar veya reddeder. Onaylanan ÇED raporu, projenin çevresel açıdan uygun olduğunu ve belirlenen önlemlerin uygulanacağını garanti eder. Bu rapor, projenin her aşamasında çevresel etkilerin kontrol altında tutulmasını sağlar ve çevre koruma önlemlerinin etkin bir şekilde uygulanmasını temin eder.

Çed Raporu Nereden Alınır ?

ÇED Yönetmeliği’nin EK1 listesinde yer alan projeler için hazırlanan ÇED raporları, doğrudan Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı‘na sunularak ÇED Olumlu Kararı Ankara’dan alınır.

EK2 listesinde yer alan daha küçük ölçekli projeler için ise proje tanıtım dosyası hazırlanması yeterlidir. Bu dosyalar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın taşra teşkilatları olan il müdürlüklerine sunularak değerlendirilir. Bu aşamada, proje için “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınabilir. Böylece, projenin çevresel etkilerinin sınırlı olduğu resmi olarak belirlenmiş olur.

ÇED Görüşü Nasıl Alınır? / ÇED Görüşü Nereden Alınır?

ÇED görüşü almak için, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarıyla, örneğin ÇEVTAŞ ile iletişime geçilir. Bu süreçte, görevli çevre danışmanı gerekli evrakları hazırlayarak Bakanlığa başvuruda bulunur. Ardından, Bakanlık tarafından yapılan denetim ve incelemelerin sonucunda ÇED görüşü alınır.

ÇED Raporu Nasıl Hazırlanır?

ÇED raporu hazırlama süreci, çed firmalarının uzmanlığı ve yönetmelik hükümlerine uyum gerektiren ayrıntılı bir süreçtir. ÇED raporu, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunulmak üzere belirli bir formatta hazırlanır ve hem basılı evrak hem de CD formatında teslim edilir. Raporun uygun bulunması halinde, proje valiliklere iletilir; uygun bulunmaması durumunda ise rapor, gerekli düzeltmelerin yapılması için iade edilir. İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantıları sonrasında, nihai ÇED raporu oluşturularak Bakanlığa tekrar sunulur ve bu raporun olumlu veya olumsuz olarak değerlendirilmesiyle projenin başlaması onaylanır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu Hazırlama Aşamaları:

1. Belge ve Bilgi Toplama: Proje sahibi veya çed firması, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu için gerekli tüm belge ve bilgileri toplar.
2. Rapor Hazırlama: Proje detayları, çevresel etkiler, alınacak önlemler ve halkın katılımı gibi bölümleri içeren Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanır.
3. Sunum: Hazırlanan rapor, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na hem basılı hem de dijital formatta sunulur.
4. Ön İnceleme: Bakanlık, raporun format ve içerik uygunluğunu kontrol eder.
5. Valiliğe Gönderim: Uygun bulunan rapor, projenin yürütüleceği ilin valiliğine iletilir.
6. İDK Toplantıları: İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantıları düzenlenerek rapor değerlendirilir.
7. Nihai Rapor: İDK toplantıları sonucunda nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanır ve Bakanlığa tekrar iletilir.
8. Son Karar: Nihai rapor, Bakanlıkça değerlendirilerek projenin çevresel etkileri doğrultusunda olumlu ya da olumsuz karar verilir.

Proje tanıtım dosyasının hazırlanmasıyla başlar. Bu dosyada, projenin amacı, kapsamı ve potansiyel çevresel etkileri detaylı bir şekilde açıklanır. Ardından, çevresel danışmanlık firmaları tarafından yapılan alan çalışmaları ve halkın katılımıyla çed başvuru dosyası tamamlanır. Halkın katılım toplantısının ardından proje özelinde format bakanlık tarafından belirlenir ve süreç bu minvalde ilerler. En son aşama olan İDK toplantısı ile beraber çed raporu nihai olur.

ÇED Raporu Zorunluluğu ve Hukuki Durum

Birçok ülkede, büyük ölçekli projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması yasal bir zorunluluktur. Türkiye’de de Ek-1 kapsamına giren projeler için ÇED raporu gereklidir ve bu rapor, projenin çevresel uygunluğunu belirlemek için kullanılır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi raporları, projelerin çevresel sürdürülebilirliğini ve doğal kaynakların korunmasını sağlamak için kritik bir araçtır. Bu raporlar, projelerin çevresel etkilerini önceden belirleyerek olumsuz sonuçları en aza indirmeyi ve doğayı korumayı amaçlar. Ayrıca, ÇED raporları projeler hakkında bilinçli kararlar verilmesine olanak tanır, bu da hem çevresel hem de ekonomik açıdan sürdürülebilirlik sağlar.

ÇED Raporu Kapsamı

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun kapsamı, projenin tüm çevresel etkilerini ve bu etkilerin nasıl yönetileceğini içermelidir. Bu kapsam, proje tanıtımı, çevresel bileşenlerin tanımı, alternatif çözüm önerileri ve kamuoyu katılımı gibi bölümleri içerir.

• Proje Tanıtım Dosyası: Raporun bu bölümünde, projenin amacı, fiziksel özellikleri ve uygulanacak teknolojiler gibi detaylar yer alır.
• Mevcut Çevresel Bileşenlerin Tanımı: ÇED raporunda, projenin su, hava, toprak ve biyolojik çeşitlilik gibi çevresel bileşenler üzerindeki etkileri analiz edilir.
• Alternatif Çözüm Önerileri: Rapor, projenin olumsuz etkilerini azaltmak için önerilen alternatif çözümler ve yöntemler içerir.
• Potansiyel Çevresel Etkiler: Projenin inşaat ve işletme aşamalarında çevre üzerinde oluşturabileceği olası etkiler hesaplanır ve gerektiğinde modelleme programları kullanılır.
• Çevresel Yönetim Planları: Çevresel yönetim planları, projenin uygulanması sırasında alınacak çevresel önlemleri ve bu önlemlerin nasıl izleneceğini belirler.
• Halkın Katılım Toplantısı ve Görüş Alınması: Halkın projeye ilişkin görüşlerinin alınması ve bu görüşlerin raporda değerlendirilmesi gerekmektedir. Halkın Katılımı Toplantısı sürecinin ardından, bakanlık proje için özel bir format belirler ve proje bu doğrultuda şekillenir.

ÇED Raporu Örneği ve Uygulama

ÇED raporu örnekleri, genellikle projelerin gizliliği nedeniyle paylaşılmaz. Ancak, proje tanıtım dosyaları kamuya açık olarak e-ÇED sisteminde bulunabilir. Bu dosyalar, ÇED sürecinin nasıl işlediği ve hangi bilgilerin toplandığı hakkında bilgi verir.

ÇEVTAŞ, ÇED raporlarının hazırlanması ve çevresel yönetim planlarının oluşturulmasında uzmanlaşmış bir firmadır ve Merkezi Ankara olan firmamız, Türkiye’nin her vilayetinde hizmet vermektedir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu örneği olarak, genel bir format şu şekilde olabilir:

1. Proje Tanıtımı: Projenin amacı, kapsamı ve genel özellikleri.
2. Çevresel Bileşenler: Su, hava, toprak ve biyolojik çeşitlilik gibi bileşenlerin analizi.
3. Alternatif Çözümler: Çevresel etkileri azaltmak için önerilen alternatifler.
4. Çevresel Yönetim Planı: Projenin çevresel etkilerini yönetmek için alınacak önlemler.
5. Kamuoyu Katılımı: Halkın projeye ilişkin görüşleri ve katılım süreci.
6. Sonuç ve Öneriler: Projenin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi ve önerilen önlemler.

ÇED Raporunun Onay Süreci

ÇED raporu, çevre şehircilik ve iklim değikliği bakanlığı ve il müdürlüklerince detaylı bir incelemeye tabi tutulur ve ardından onaylanır. Bu süreç, projenin ölçeği, karmaşıklığı ve potansiyel çevresel etkilerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

İnceleme sürecinde, raporda belirtilen çevresel etkiler, alınacak önlemler ve halkın katılımı gibi unsurlar dikkatle değerlendirilir. Onay süreci tamamlandıktan sonra, proje yürürlüğe girebilir ve belirlenen çevresel yönetim planlarına uygun olarak uygulanmalıdır.

Bu planlar, projenin inşaat ve işletme aşamalarında çevresel etkilerin izlenmesi ve yönetilmesini içerir. Proje, sürekli olarak çevresel uyum standartlarına göre denetlenir ve gerekli durumlarda ek önlemler alınır.

Sonuç ve Öneriler

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporları, projelerin çevresel etkilerini değerlendirmek ve bu etkileri yönetmek için kritik öneme sahiptir. Bu raporlar, projelerin sürdürülebilir bir şekilde uygulanmasına yardımcı olurken, çevreyi ve toplumu koruma amacı taşır. Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlama süreci, uzmanlık gerektiren bir süreç olup, bu sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi projelerin başarısı için hayati öneme sahiptir.

ÇED Raporu Nasıl Alınır: Adım Adım Kılavuz ve Örnekler