Sağlık Etki Değerlendirmesi

Sağlık Etki Değerlendirmesi (SED) bir politika, plan, program ya da projenin olası ve bazen amaçlanmamış etkilerini, hem toplum sağlığı hem de bu etkilerin toplum içindeki dağılımı açısından, sistematik olarak değerlendiren yöntem, metot ve araçların bütünüdür.

SED’in aşamaları nelerdir?
SED süreci genellikle altı aşamadan oluşmaktadır.
1. Tarama / Eleme: SED’in gerekli ve faydalı olup olmayacağının belirlenmesine yardımcı olur.
2. Kapsamlaştırma: Kullanılacak analiz ve değerlendirme yöntemlerine, iş planına, projenin seçeneklerine ve karar mekanizmasına karar verildiği aşamadır. Mevcut sağlık durumu, potansiyel sağlık riskleri, yararları, etkilenmesi olası topluluğa ilişkin verilerin varlığı ve hangilerinin kullanılacağı belirlenir.
3. Değer biçme/ Etki kestirim: Etkilenecek gruplar ve faktörlerin değerlendirdildiği aşamadır. Hem bu aşamada hem de SED’in sonunda sadece istatiksel sonuçların, nicel kıyaslamaların çıkması beklenmez. Değer biçme, sayısal ve sözel sonuçlara dayanabilir; değerlendirmede mekansal veriler, ampirik araştırmalar ve çevresel ölçümler, sayısal veya sosyolojik modeller kullanılabilir.
4. Öneriler: Değerlendirilmekte olan politika, program ya da projenin sosyal, ekonomik, siyasal ve teknik bağlamda uygulanabilirliğine yönelik öneriler geliştirir.
5. Raporlama: Bulguları karar vericiler, etkilenen topluluklar ve diğer paydaşlara iletir.
6. İzleme ve ölçüm: Tahmin edilen değişkenlerin, SED’in uygulama önerilerini, sağlık düzeyinin ve sağlığın belirleyicilerinin izlenmesidir.

SED, dünyada kullanımı ve yasal mevzuatı yaygınlaşan bir yöntemdir. ÇEVTAŞ, Ülkemizde bilgi kaynağı ve uygulama örnekleriyle, süreci gerçekleştirecek firmalara öncülük etmektedir.